Unieważnienie
małżeństwa

Unieważnienie małżeństwa

Unieważnienie małżeństwa, czasami mylone z rozwodem, jest istniejącą w polskim prawodawstwie instytucją prawa rodzinnego, która skutkuje rozwiązaniem małżeństwa zawartego pomimo niespełnienia wymagań prawnych. Dla wyznawców niektórych religii (np. wiernych kościoła katolickiego) to również jedyny dopuszczalny sposób na rozwiązanie zawartego związku, upoważniający byłych małżonków do poślubienia innej osoby. 

Unieważnienie małżeństwa cywilnego – przyczyny i konsekwencje

Według polskiego prawa istnieją trzy grupy powodów, skutkujących unieważnieniem małżeństwa. Pierwszą grupą są przeszkody małżeńskie, czyli czynniki kategorycznie uniemożliwiające pobranie się ze sobą dwóch osób. Do tej kategorii zaliczany jest np. wiek poniżej 18 lat (choć w niektórych okolicznościach możliwe jest wyjście za mąż 16-letniej kobiety), ubezwłasnowolnienie całkowite, choroba psychiczna, bigamia (zawarcie małżeństwa z drugą osobą w tym samym czasie), pokrewieństwo, powinowactwo i przysposobienie (adopcja). Drugą kategorią są wady oświadczeń woli – np. brak świadomości w momencie zawierania małżeństwa, wprowadzenie w błąd co do tożsamości drugiej osoby lub zawarcie małżeństwa pod groźbą. Trzecia kategoria to niedostatki pełnomocnictwa do zawarcia małżeństwa, np. brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpienie w związek małżeński przez pełnomocnika, nieważne lub odwołane pełnomocnictwo. 

O unieważnienie małżeństwa mogą wystąpić małżonkowie, osoby mające interes prawny (np. pierwszy małżonek w przypadku bigamii), prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. Skutki, jakie niesie za sobą unieważnienie ślubu cywilnego, są bardzo podobne do skutków rozwodu – przy podziale majątku czy rozdziale praw do opieki nad małoletnimi dziećmi stosuje się te same przepisy. 

Stwierdzenie nieważności małżeństwa – czyli sposób na rozwód kościelny

Doktryna kościoła katolickiego nie przewiduje instytucji rozwodu kościelnego, czyli rozwiązania małżeństwa w sposób umożliwiający ponowny ślub przed ołtarzem. Dopuszczalne są jedynie separacje i stwierdzenie nieważności małżeństwa, z czego coraz częściej korzystają osoby, które chciałyby rozpocząć nowe życie u boku innego partnera. 

W takiej sytuacji konieczne okazuje się występowanie przed sąd kościelny, który można znaleźć w każdej diecezji przy kurii kościelnej. Lista przyczyn upoważniających do stwierdzenia nieważności małżeństwa jest w prawie kanonicznym dłuższa, niż ta określona przepisami prawa cywilnego. Obejmuje dodatkowo takie aspekty, jak:

• różną religię wyznawaną przez małżonków,
• impotencję (trwałą i istniejącą przed ślubem),
• przyjęcie święceń,
• złożony publicznie ślub czystości (wieczysty),
• porwanie,
• przyzwoitość publiczną,
• pokrewieństwo prawne,
• zabicie poprzedniego małżonka,
• niewłaściwą formę zawarcia małżeństwa,
• bojaźń podczas zaślubin,
• przymus,
• błąd co do przymiotów osoby czy małżeństwa,
• symulacja,
• zgoda warunkowa.

Lista powodów jest naprawdę długa, co skutkuje coraz chętniejszym sięganiem po tę możliwość zakończenia poprzedniego związku – w 2006 roku stwierdzono nieważność 1961 małżeństw, podczas gdy w 2017 już 2755. 

Myślisz nad unieważnieniem małżeństwa – skorzystaj z pomocy specjalistów

Zarówno stwierdzenie nieważności małżeństwa w świetle przepisów prawa cywilnego, jak i kanonicznego oznacza rozpoczęcie procedury, której przebieg jest znacząco odmienny od procedury rozwodowej. Nie stwierdza się winy, tylko stwierdza zaistnienie przesłanek pozwalających na unieważnienie małżeństwa. Samo prawo kanoniczne jest znacząco różne od świeckiego. Z tego względu korzystając z tej ścieżki prawnej, warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata. 

W naszym Centrum możesz uzyskać niezbędną pomoc, nie tylko prawną, dzięki której poradzisz sobie z przebiegiem procesu o unieważnienie małżeństwa. Pracujący u nas eksperci z zakresu psychologii, seksuologii, pedagogiki, psychiatrii i psychoterapii pomogli już wielu małżeństwom naprawić panujące między nimi relacje, ale także przetrwać bolesny okres unieważnienia małżeństwa osobom, które się na niego zdecydowały. 

Zmieniamy rozwód w coś pozytywnego